In de zomer van 1968 was ik 17 jaar en woonde in Den Helder. Mijn broer John en ik hielden van popmuziek en schaften regelmatig grammofoonplaten aan. De afgelopen tijd waren we meegegaan in de muzikale trends en hadden ons bekeerd tot de underground, mede onder invloed van verzamel-lp’s als Rockmachine Turns You On en Elektrifying. Zo kocht ik bijvoorbeeld voorjaar 1968 de Nederlandse uitgave van de langspeler Safe As Milk van Captain Beefheart and his Magic Band (oorspronkelijk verschenen in de USA in juni 1967). Klasgenoten die ik de plaat liet horen vonden dat maar rare muziek. Maar het kon nog veel gekker!
Freak Out
Regelmatig leenden we platen van vrienden. Zo kwam ook de lp Freak Out van The Mothers of Invention huize Sijnke binnen. En wel in de enkele Duitse uitgave uit 1967 (het origineel is een dubbel-lp, die in juni 1966 in de USA werd uitgebracht) De eerste plaatkant liet vrij stevige rock met maatschappijkritische teksten horen (zoals Hungry Freaks Daddy, Who Are The Brain Police? en You’re Probably Wondering Why I’m Here), maar kant twee was geheel andere koek. Na een bluesrockachtig nummer dat tekstueel handelde over de rellen in de wijk Watts te Los Angeles in 1965 (Trouble Comin’ Every Day) volgenden twee bijzonder vreemde tracks: Help I’m A Rock (‘Note the lack of commercial potential’ schrijft bandleider Frank Zappa in de linernotes) en The Return Of The Son of Monster Magnet (een ‘unfinished ballet in two tableaux’ volgens Zappa, dat ‘is what freaks sound like when you turn them loose in a recording studio at one o’clock in the morning on $ 500 worth of rented percussion.’).
Wat was dit voor kakafonie, was hier nog wel sprake van popmuziek of überhaupt van muziek? Ik moest er nogal aan wennen, maar mijn broer was meteen om. Toch bekeerde ik me uiteindelijk ook geheel en al tot de muziek van Frank Zappa en zijn band. We besloten de lp niet meer aan de rechtmatige eigenaar Rinus de S. terug te geven, maar dwongen hem het kleinood af te staan in ruil voor enkele andere platen. Bij nadere bestudering bleek deze plaat in de oorspronkelijke versie dus al ruim twee jaar oud te zijn. In snel tempo schaften we de overige sindsdien verschenen langspelers van Zappa en The Mothers aan (Absolutely Free, We’re Only In It For Th§e Money en Lumpy Gravy).
Zappa forever
Dit vormde het begin van een levenslange muzikale verslaving. Ik bezocht diverse concerten van Frank Zappa (1940-1993) en verschillende van zijn oud-bandleden (van zijn talloze muzikale formaties) en bezit een behoorlijk uitgebreide collectie vinylplaten, cd’s, dvd’s en boeken, tijdschriften en knipsels van en over mijn muzikale held. Dit leidde er zelfs toe dat ik in 2018 een korte biografie publiceerde: Zappa controversieel componist (Uitgeverij Verbum). De jong aan prostaatkanker overleden Zappa is namelijk een volstrekt uniek muzikaal fenomeen. Hij integreerde in zijn werk zowel rock, rhythm & blues, doo-wop, opera, modern klassieke muziek, jazz als spoken word en smeedde dit alles aaneen tot een geheel eigen potpourri, waarvoor hij zowel in de rockmuziek als de wereld van de klassieke muziek alom bewondering en waardering oogstte.
Door Peter Sijnke, voorjaar 2022
Afbeeldingen: Wikimedia Commons, Heinrich Klaffs
In de collectie van ZB Bibliotheek van Zeeland zijn diverse titel over en van Frank Zappa aanwezig. Zoek hier op ‘Zappa’ om de items te bekijken.
